مجتمع های زیستی سواحل خلیج فارس ، معماری ویژه ای دارند که شاید بتوان چکیده آنها را در انواع مناسبش ، در جزیره قشم و به خصوص روستای لافت به وفور یافت . این نوع معماری ، همانند تمام معماری های بومی دیگر ، مبتنی بر پاسخگویی خردمندانه و صرفه جویانه به روابط اجتماعی انسان ها ، شرایط دشوار اقلیمی ، توانایی ها اجرایی ، مصالح در دسترس شگکل گرفته و پایدار شده است .

آنچه معماری این منطقه را از دیگر معماری  بومی جدا می کند ، ترکیب عناصر فرمی و فضایی معماری ایرانی و عربی است که به شکل غریب و زیبایی تولید شده ، در حال بهره برداری است . استفاده واقعی و طبیعی از معماری ارزشمند توسط ساکنان ، جز در مواردی اندک ، در کشورهای خاورمیانه دیده نمی شود.

لافت در گوشه شمال غربی جزیره قشم از استحکام و یکپارچگی کاملی درسیمای بافت خود برخوردار است که ناشی از سلامت و دست نخوردگی کالبدی آن است . علاوه برآن ، معیشت پایدار مردم ، برنامه های توسعه دولتی ، و گسترش دائمی بافت – که خود می تواند عامل دیگری برای تخریب آن باشد- دلایل مناسبی برای انجام یک پژوهش مفصل در لافت به شمار م آمدند که با تلاش گروهی از دانشجویان و دانش آموختگان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ، نقشه های زیادی از خانه های این روستا – شهر برداشت ( رولوه) شده است که به یاری مسئولان ، به زودی در کتابی به نام معماری لافت چاپ و منتشر خواهد شد.

مخاطبان اصلی کتاب می توانند ، پژوهشگران ، طراحان معمار ، استادان ، دانشجویان ، و همه علاقمندان به شناخت معماری نو ایران باشد.

در این کتاب علاوه بر معرفی کامل نقشه ها و عکس های 53 واحد مسکونی و 2 مسجد ، به موارد زیر نیز بر اساس مشاهدات و برداشتهای عینی و میدانی ، به اختصار پرداخته شده است : روش تحقیق ، ویژگیهای  کالبدی ، ویژگیهای جغرافیایی ، نظام استقرار روستاها در قشم ،  گونه شناسی شکلی ، ویژگیهای اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و مذهبی ، ویژگیهای فنی و ساختاری ، واژه نامه معماری ، و مبحثی در مورد ویژگیهای شکلی ، فنی ، و کارکردی بادگیرهای لافت .

 

 

ویژگیهای اصلی معماری لافت و برخی دیگر از مناطق زیستی جزیره قشم عبارتند از :

1-     تمام خانه ها حیاط مرکزی و بادگیر دارند.

2-     خانه ها هر چند سال یک بار به روش های سنتی مرمت شده و بنابراین به شکل اولیه خود باقی مانده اند و به همین علت ، حدس زدن سن آنها دشوار است .

3-     روش چیدن و ترکیب فضاهای جزء از یک روش و سنت پایدار پیروی می کند .

4-     اهداف اصلی معماری لافت مقابله با شرایط طاقت فرسای اقلیمی ، و حفظ ارزش های مذهبی خانواده است.

5-     ترکیب اتاق ها و راهروها و ارتباط آن ها با حیاط ، تحت تاثیر معماری نواحی مرکزی و حاشیه کویری ایران است

6-     ترکیب اتاق ها و راهروها و ارتباط آنها با حیاط ، تحت تاثیر معماری نواحی مرکزی و حاشیه کویری ایران است

7-     هر بلوک ساختمانی یک مجموعه بزرگ خانوادگی است که گرد آن را کوچه فراگرفته است

8-     افزایش مشیت روستا بر تراکم آن نیافزوده است بلکه موجب رشد آن به خارج از روستا شده است و شاید یکی از دلایل حفظ سلامت بافت همین نکته باشد

9-     مراکز محله ها ، حول مسجاجد شکل گرفته اند و از میدان به مفهوم رایج آن در معماری ایرانی خبری نیست .

10-  ترکیب فرمی و فضایی عناصر مساجد و تزیینات آن ها به طور کامل غیر ایرانی است .

 
 

مطالعه بخش های گوناگون این کتاب که قرار است با چاپ مناسبی با عکسها و نقشه های فراوان و اطلاعات فشرده ای از ویژگیهای روستای لافت و کلیاتی از جزیره قشم به زودی در دسترس قرار گیرد را به همه تصمیم گیرندگان بخش های فرهنگی ، اجرایی و فنی توصیه می کنیم.